Trzecia strona w kontroli zrozumiałości komend ewakuacy

Trzecia strona w kontroli zrozumiałości komend ewakuacyjnych
autorem artykułu jest Jacek Danielewski

Systematycznie na terenie Polski pojawiają się standardy obowiązujące w bardziej rozwiniętych krajach Unii Europejskiej. Standardy te dotyczą wielu sfer życia człowieka, również jego bezpieczeństwa oraz relacji społecznych wynikających z potrzeb rozwoju gospodarczego społeczeństwa. Jednym z obszarów, jaki rozwija się szczególnie ciekawie pod względem społecznym, jest obszar kontroli i weryfikacji. Dotychczas w Polsce kontrole nie były przedmiotem rynkowym, a jedynie prawem państwa. Od czasu wejścia w życie ustawy o certyfikacji kontrola i certyfikacja usług oraz wyrobów stała się przedmiotem rynkowej konkurencji. Z jednej strony stanęły firmy pragnące wykazać się przed klientami stałą jakością, z drugiej jednostki przeprowadzające ocenę procesów. Kontrole nie są już wykonywane tylko dla spełnienia wymagań prawnych, dlatego zmieniła się ich procedura. Proces kontroli i weryfikacji nie jest już tylko dowolną interpretacją kontrolera, ale podlega opisaniu w transparentne procedury w celu uzyskania wiarygodności, a same jednostki kontrolujące podlegają akredytacji państwowej. Jednostka akredytująca, która reprezentuje państwo stojące na straży poprawności procesów kontrolnych, nie wydaje uprawnień, co jest ważne dla rynku i dowolności wyboru jednostki weryfikującej. W naturalny sposób powstała potrzeba istnienia trzeciej strony - jednostki, która ani nie jest związana z ocenianym podmiotem, ani z twórcą wymagań dla podmiotu kontrolowanego (twórca wymagań ustawowych zapisanych w umowach między stronami).

Mało znana Polakom instytucja trzeciej strony jest potrzebna i będzie systematycznie rozwijana. Trzecią stroną w budownictwie jest tradycyjnie nadzór budowlany. Jednak coraz bardziej propagujące się normy UE wskazują, że nie tylko nadzór budowlany jest trzecią stroną. Udział trzeciej strony w procesie inwestycyjnym w system bezpieczeństwa wg wskazań normy PN-54-14 Systemy sygnalizacji pożarowej nie jest obowiązkowy, ale zalecany. Występowanie firm pomiarowych niezależnych od projektanta, wykonawcy, czy producenta wyrobów pozwala zwiększyć wiarygodność pomiarów odbiorczych. Występowanie potrzeby zewnętrznego kontrolera jest szczególnie częste w istniejących obiektach, które są przystosowywane do nowych warunków np. przepisów prawa budowlanego. Wiarygodność i specjalizacja jednostki będącej trzecią stroną to jej główne atuty rynkowe Wyspecjalizowana jednostka nie tylko "wykonuje pomiary", ale analizuje ich wyniki w szerszym kontekście, uwzględnia wzajemne interakcje różnych systemów i elementów między sobą, ma możliwość wykonania symulacji różnych sytuacji akustycznych w obiekcie, dlatego jest w stanie nawet zasugerować rozwiązania usprawniające, czy wskazać działania naprawcze w przypadku, gdyby wyniki pomiarów nie były poprawne. Decyzja o wyborze kontrolera z zewnątrz jest jednak suwerenną decyzją uzależnioną od potrzeb. Kto i dlaczego mógłby wynająć trzecią stronę dla kontroli dźwiękowych systemów ostrzegawczych alarmu przeciwpożarowego zależy od sposobu prowadzenia inwestycji w słowny system ewakuacyjny.

Kontrola wykonawcy

Przy inwestycjach w system DSO w istniejącym obiekcie administrator staje w roli inwestora samego systemu. Prawidłowe przeprowadzenie całości inwestycji od projektu przez realizację do odbioru leży na barkach administratora. Kontrolę końcową zainstalowanego systemu zleca administrator zobligowany do wykonania zmian w wyposażeniu technicznym budynku zgodnie z nakazami prawa. Przy realizacji systemu DSO w istniejącym obiekcie kontrola trzeciej strony to jedyny sposób na uwiarygodnienie skuteczności działania zaprojektowanego i zainstalowanego systemu DSO.

Kontrola podwykonawcy

Zewnętrzna jednostka może zostać wynajęta przez generalnego wykonawcę w celu weryfikacji pracy podwykonawcy wynajętego do realizacji fragmentu inwestycji. Weryfikacja taka zapisana w umowie z podwykonawcą zwiększa wiarygodność oceny parametrów zrozumiałości komend ewakuacyjnych. Procedura pomiarowa jest wtedy przygotowywana niezależnie od wykonawcy przy jego czynnym współudziale. Zatrudnienie strony trzeciej w relacji z generalnym wykonawcą i podwykonawcą zdejmuje ze stron ponoszenie kosztów na zakup aparatury i utrzymywanie osoby o odpowiednich kwalifikacjach zawodowych.

Kontrola dewelopera

Deweloper budujący obiekt może wynająć jednostkę pomiarową dla kontroli generalnego wykonawcy wyłonionego np. w przetargu na realizację inwestycji. Generalny wykonawca zazwyczaj podpisuje umowę kompleksową i w jego obowiązkach jest opracowanie dokumentacji dla systemu DSO, na podstawie której system jest realizowany. Taka osoba działająca z ramienia dewelopera powinna posiadać wszelkie uprawnienia, z tytułu praw klienta, do kontroli obiektu w trakcie prowadzenia prac i odbiorów częściowych oraz końcowej kontroli przy przekazaniu obiektu. Deweloper sprzedaje budynek lub sam go administruje, dlatego w jego interesie jest, aby kontrola była bezstronna i niezwiązana z wynajętym, generalnym wykonawcą.
Kontrola dewelopera może również obejmować kontrolę najemców w zakresie, czy ich postawa akustyczna jest zgodna z deklaracjami i oczekiwaniami administratora obiektu, nie powoduje zakłócenia funkcjonowania innych użytkowników obiektu, nie powoduje utraty zrozumiałości komend ewakuacyjnych. Kontrola najemcy w sektorze zrozumiałości jest wskazana we wszystkich obiektach budowanych w standardzie deweloperskim. Dostarczona "surowa" przestrzeń obiektu jest zagospodarowywana potencjałem najemcy i jeśli umowa nie stanowi inaczej, to za spełnienie wymagań bezpieczeństwa odpowiada projektant przestrzeni w obiekcie wynajęty przez najemcę. Deweloper ma obowiązek zapewnić najemcy możliwość integracji z systemem budynku. Jeśli jednak przestrzeń wynajmowana jest w standardzie częściowo użytkowym (sufit, instalacja, podłoga, bez ścian działowych) i zawiera instalację DSO, to w interesie dewelopera jest kontrola, na ile podział powierzchniami pionowymi, jaki wprowadza najemca wpływa na możliwości ewakuacji osób z najmowanej powierzchni.

Kontrola najemcy

Najemca podpisujący umowę na wynajem obiektu może również zlecić pomiary kontrolne stanu technicznego w zakresie parametrów akustycznych, w tym zrozumiałości komend ewakuacyjnych. Jeśli w warunkach umowy najmu są zawarte obowiązki stron, wskazana jest kontrola przed podpisaniem umowy. Najemca przeprowadza pomiary głównie w przypadku, kiedy zawiera odrębną umowę z ubezpieczycielem w zakresie ochrony osób np. pracowników biurowych. W przypadku tak dużego obiektu jak kino lub hotel, którego właściciel jest franczyzobiorcą, kontrola parametrów jest jednym z warunków zweryfikowania, czy obiekt ma odpowiednie parametry wymagane do zaklasyfikowania go do klasy obiektu wg wymagań operatora. W obiektach hotelowych taka kontrola jest ważna, kiedy operator stawia na bezpieczeństwo gości hotelowych podczas pobytu.

Kontrola urzędnika

Urzędy państwowe w zakresie pełnienia swoich obowiązków również mogą zlecać kontrolę techniczną trzeciej stronie, aby nie było posądzenia o stronniczość. Taka sytuacja pozwala na odciążenie państwa od konieczność zakupu i utrzymywania z pieniędzy podatnika wielu laboratoriów, prowadzenia szkoleń, utrzymywania w gotowości specjalistycznej kadry zawodowej. Taki sposób kontroli zwiększa rynkowe zapotrzebowanie na firmy wiedzy, co w praktyce ułatwia dostęp do specjalistycznych pomiarów ze względu na obniżenie ceny wywołane konkurencją rynkową. W aktualnym stanie prawnym w Polsce na drodze do korzystania z usług trzeciej strony przez urzędników stoi prawo budowlane. Urzędowe (wynikające z mocy prawa) kontrole obiektu budowlanego przeprowadza tylko osoba zatrudniona w aparacie państwowym. Jest to sprzeczne z rynkową polityką certyfikacji i akredytacji, gdzie osoby i jednostki posiadające akredytację, czyli te które uzyskały państwową weryfikację w zakresie prawidłowości procedur kontrolnych i posiadają państwową ocenę wiarygodności oraz stałości przeprowadzania pomiarów czy analiz, powinny móc wspierać urzędników państwowych. Brak zgody instytucji państwa polskiego na uczestnictwo akredytowanej trzeciej strony w kontroli budynków zwiększa obciążenie podatników kosztem nie wykorzystywanego potencjału opłacanego z budżetu.

Kontrola ubezpieczyciela

Najbardziej zainteresowany korzystaniem z usług trzeciej strony w kontroli systemów bezpieczeństwa powinien być ubezpieczyciel obiektu. Kiedy pomiary wykonywane są przez jednostkę niezwiązaną z klientem, czy kimkolwiek z osób realizujących obiekt, pomiary strony trzeciej mają większą wiarygodność i pozwalają lepiej ocenić poziom ryzyka. Stawka ubezpieczenia powinna w tym wypadku być zależna od istnienia wiarygodnej kontroli a nie tylko oświadczenia administratora obiektu. Ubezpieczalnia jest jedną z najsilniejszych instytucji mogących wprowadzić zwiększenie bezpieczeństwa obiektów budowlanych. Odmowa ubezpieczenia osób w obiekcie lub zwiększenie stawki są silnym narzędziem rynkowym skłaniającym do inwestowania w system bezpieczeństwa.

Przejęcie obiektu przez administratora

W momencie przekazania obiektu administratorowi następuje zmiana odpowiedzialności prawnej i odpowiada on za sprawność obiektu, w tym za kontrolę stanu technicznego obiektu. Administrator, którym często jest specjalistyczna firma zajmująca się tylko administracją obiektów, przejmuje obiekt od generalnego wykonawcy, właściciela, czy wynajętej firmy której zlecono kompleksową budowę. Przejmuje on odpowiedzialność za sprawność obiektu, w tym sprawność systemów bezpieczeństwa, do których zalicza się dźwiękowy system ewakuacji obiektu. Administrator może zlecić zrobienie pomiarów zewnętrznej firmie specjalistycznej, aby uniknąć podpisania złej umowy i przejęcia niesprawnego obiektu ze źle działającym DSO. Z punktu widzenia interesu administratora przejmującego obiekt wskazane jest, aby pomiary kontrolne były jak najbardziej wiarygodne i odzwierciedlały stan rzeczywisty, a nie życzeniowe myślenie sprzedawcy budynku. Jednostka niezwiązana z wykonawcą, ani jego podwykonawcami, tudzież z projektantem, ma w takim wypadku najwyższą wiarygodność. Niezwiązanie dotyczy nie tylko braku powiązań przy technicznej realizacji zadania, ale również braku ekonomicznych, czy kapitałowych powiązań.

Administrator a bieżąca kontrola obiektu

Administrator do bieżącej kontroli stanu technicznego budynku może również wynająć jednostkę niezależną. Bieżąca kontrola systemu DSO rozgraniczona jest na kontrolę samych urządzeń pod względem sprawności oraz kontrolę, czy całość systemu nadal ma odpowiednią sprawność i przekazuje zrozumiałe komendy ewakuacyjne. Specjalistyczna jednostka kontrolna daje ofertę bardziej atrakcyjną od okazjonalnego kontrolera i jest bardziej dostosowana do potrzeb czasowych przeprowadzania kontroli, wykonania jej w krótkim terminie nawet jednodniowym od złożenia zamówienia.

Akredytacja trzeciej strony

W Polsce istnieje prawo o certyfikacji wyrobów budowlanych, jednak nie dotyczy ono obiektów budowlanych. W aktualnym stanie prawnym odbiory budynków są uznaniowe. Jednostka pomiarowa może być po stronie inwestora lub wykonawcy. To strony związane z realizacją obiektu uznają wiarygodność pomiarów zrozumiałości, jakie przeprowadza wynajęta jednostka pomiarowa.
Aktualnie stosuje się dwie normy do stworzenia procedur pomiarowych oceny systemów ewakuacyjnych pod kątem zrozumiałości komend ewakuacyjnych:
- PN EN – 60268-16:2004 Urządzenia systemów elektroakustycznych część 16, Obiektywna ocena zrozumiałość mowy z wykorzystaniem współczynnika jakości transmisji.
- PN-EN 60849: 2001 Dźwiękowe systemy ostrzegawcze.

Do czasu opracowania warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie w zakresie parametrów, jakie będą wymagane do odbioru systemu ewakuacji, trudno mówić o opracowaniu procedury pomiarowej dla uzyskania akredytacji PCA na certyfikację obiektów.

UWAGA: Zgodnie z ustawą o certyfikacji wydane przez PCA akredytacja nie stanowi uprawnień do wykonywania pomiarów.

--
mgr inż. wibroakustyk Jacek Danielewski
Główny Konsultant ds. Akustyki w Architekturze
FABRYKA CISZY

Artykuł pochodzi z serwisu www.Artelis.pl

Zobacz takze:
Kartoteka bibliograficzna źródłem wiedzy
1.000.000 zł dla czytelników artykułu Pogromcy Stresów
Rozwój rynku nieruchomości
Myśleć globalnie
Nuda? Maxfix.pl zabije nude!